Google Analytics Nasıl Çalışır?

Google Analytics’te üzerinde çalıştığınız bilgileri daha iyi anlamak için verileri raporda görmeden önce nasıl toplandığı ve işlendiğiyle ilgili detaylı bilgi edinmek önemlidir.

Google Analytics sisteminde dört ana bileşen vardır:

(1) Veri toplama,
(2) Yapılandırma,
(3) Verileri işleme,
(4) Raporlama.

Şimdi bunların her birini detaylı olarak inceleyelim ve ihtiyaç duyduğunuz verileri üretmek için nasıl bir arada çalıştıklarını görelim.

Veri toplama ile başlayalım. Google Analytics’i web sitelerinden, mobil uygulamalardan ve kiosk veya satış noktaları gibi, izlemek istediğiniz dijital olarak bağlantılı herhangi bir ortamdan kullanıcı etkileşim verileri toplamak için kullanabilirsiniz.

Önce web sitesi izlemenin temel noktalarını ele alalım. Google Analytics bir web sitesini izlemek amacıyla veri toplamak için küçük bir JavaScript kod parçası kullanır. Bu kodu web sitesinin her sayfasına koymalısınız. Bunu Google Tag Manager ile yapmak en pratik yoldur. Siteye bir kullanıcı geldiğinde bu kod kullanıcının sitenizle nasıl etkileşimde bulunduğuna dair bilgiler toplar.

• İlk olarak javascript, web sitesinin kendinden kullanıcının görüntülediği sayfanın URL’si gibi bilgiler toplayabilir.
• İkinci olarak kullanıcının tarayıcısından ve tarayıcının dilinden, tarayıcının adı ve kullanılan cihaz ile işletim sistemi gibi bilgiler toplayabilir.
• Üçüncü olarak kullanıcıyı siteye getiren kaynaktan bilgi toplayabilir.

Tüm bu küçük bilgiler paketlenir ve işlenmek üzere Google’ın Analytics sunucularına gönderilir. Bu bilgi paketi isabet (hit) ya da etkileşim (interaction) olarak isimlendirilir. Kullanıcı sitenizde yeni bir sayfa ziyaret ettiğinde kullanıcının etkinliği hakkında yeni ve güncel bilgiler toplar ve gönderir. Sadece standart JavaScript kodu kullanarak Google Analytics tarafından çok fazla bilgi toplanabilir. Fakat ek veriler toplamanızı sağlayacak ölçüm planlama sürecinde keşfedebileceğiniz birçok özelleştirmenin olduğunu unutmayın. Mesela havayolunuz için bir bağlılık programı yönetiyorsanız bir kullanıcı sitenize girdiğinde onun mil kazanma durumunu bilmek için Google Analytics’in bu verileri izlemesini isteyebilirsiniz. Ek JavaScript kodu kullanarak bu veriler toplanıp diğer kullanıcı etkileşim verilerinize dahil ederek Google Analytics sunucularına gönderebilirsiniz.

Kavramsal olarak Google Analytics’le mobil uygulamalardan veri toplamak web sitelerini izlemeye çok benzer. Ancak veri toplama işleminde bilmeniz gereken birkaç önemli farklılık vardır.

• Öncelikle veri toplamak için JavaScript kodu kullanmak yerine mobil uygulama izleme farklı bir yönetim kümesi kullanır. Bu yöntemler cihazın işletim sistemine özeldir.
• Her sayfa görüntülemede veri kaydetmek yerine her etkinlikten sonra veri toplar. İzlemek istediğiniz etkinlikler için ek kod eklemeniz gerekir.
• Mobil uygulama izlemenin farklı bir diğer kısmı ise mobil cihazların sürekli internete bağlı olmamasıdır. Bu yüzden veriler sunuculara gerçek zamanlı olarak gönderilemez. Bu durumu düzeltmek için Google Analytics isabetleri depolayabilir ve cihaz internete bağlandığında bunları sunuculara dağıtabilir.

Web siteleri ve mobil uygulamalar dışındaki ortamlardan veri toplamak için bilgi sahibi bir geliştiricinin yardımına ihtiyaç duyulur. Kavramsal olarak veri toplama işlemi yukarıdakilerden çok farklı değildir.

Web izleme senaryosunda bir kullanıcı Google Analytics’le etiketlenmiş bir sayfayı ziyaret ederse hit gönderilir. Mobil uygulama senaryosunda kullanıcı Google Analytics’le işaretlenmiş bir etkinliği tamamladığında hit gönderilir. Dolayısıyla Google Analytics’i başka bir ortamda uygulamak için o ortamda ne tür bir kullanıcı işleminin hit olarak değerlendirileceğini seçmek yeterlidir. Mesela mağaza içi alışverişleri incelemek isterseniz her satın alım için bir hit gönderilmesini sağlayabilirsiniz. Bu isabet mağazanın konumu, satın alınan ürünler, satın alma tarihi ve başka bilgiler içerebilir.

Verileri nereden topladığınızdan bağımsız olarak bir kullanıcının sağladığı isabet sunucularda depolandıktan sonra sıra verilerin işlenmesine gelir. Bu süreç ham verilerin daha kullanışlı veriler haline gelmesini sağlayan bir dönüşüm adımıdır. Mesela veriler işlenirken kullanıcıların cihazlarını mobil ve mobil olmayan olarak ayırırız. Bu adımda Google Analytics ham verilere yapılandırma ayarlarınızı da uygular. Mesela verilerinize filtre eklemeyi seçebilirsiniz. Bir filtre belirli verileri raporlarınıza eklemeyebilir ya da dahil edebilir. Mesela şirket çalışanlarına ait verileri hariç tutabilir. Verileriniz işlendikten sonra belirli bir veri tabanına yapılandırmanız dikkate alınarak depolanır. Verileriniz işlenip veri tabanına eklendikten sonra değiştirilemez olduğunu unutmayın.

Google Analytics platformunun son bileşeni raporlamadır. Normalde verilerinize google.com/analytics adresini kullanarak ulaşırsınız. Fakat kendi özel uygulama kodunuzu kullanarak ve çekirdek raporlama API’sını kullanarak Google Analytics sisteminden düzenli veri toplamanız da mümkündür.